Dik Trom kinderboekenmuseum

Mededeling

aanbieding boeken niet mogelijk

Het Schooltje heeft helaas voorlopig geen ruimte meer om aangeboden boeken te accepteren. Alleen voor een aanvulling of verbetering van de collectie van Kieviet-boeken wordt een uitzondering gemaakt. Dit geldt ook voor schoolplaten. Voor vragen kunt u contact opnemen met de collectiebeheerder via diktrom.collectie@etersheimerbraak.nl.
(geplaatst 2021-08-02)

Tijdelijke tentoonstelling(en)

t/m 01 april 2023

nuttige handwerken en bouwsels

over handwerklessen op school en bouwdozen
(Lees verder »)
-----

11 april 2022 t/m 01 april 2023

nuttige handwerken en bouwsels

over handwerklessen op school en bouwdozen

[het begin van de uitgebreide tekst die in de tentoonstelling is te lezen]

Nuttige handwerken
Vanaf 1878 is het verplicht om het vak ‘nuttige handwerken’ voor meisjes op het lesrooster van de lagere school te zetten.
De wetgever bedoelt het goed. Arme meisjes volgen alleen maar de lagere school en zo kunnen ze een vaardigheid leren die hun hele leven van pas kan komen. Bovendien zal hun schoolverzuim afnemen. Omdat ze iets nuttigs leren zullen ouders hun dochters minder vaak voor allerlei hand- en spandiensten thuis houden.
Omdat er geen bevoegd personeel beschikbaar is, stelt men ongekwalificeerde vrouwen aan die vaardig zijn met naald en draad. Probleem is dat deze handwerkjuffen geen didactische en pedagogische kennis hebben, wat het onderwijs niet altijd ten goede kwam. Opmerkelijk is ook dat het schoolhoofd ‘krachtens zijn opleiding en ook krachtens zijn aard’ vanaf 1878 bevoegd is in alle schoolvakken les te geven. Of het schoolhoofd, in die tijd altijd een man, dat óók is in de naaldvakken is maar de vraag.

Een positief punt van het verplichte vak is de werkgelegenheid voor onderwijzeressen. Zij krijgen nog maar mondjesmaat toegang tot lesgeven op scholen. Maar nu zijn ze ineens hard nodig om het vakonderwijs handwerken te geven, mits ze in het bezit zijn van de handwerkakte K. De akte ‘nuttige handwerken’ kan uitgebreid worden met de akte ‘fraaie handwerken’ waarbij onder andere meerdere soorten versierwerk moet kunnen worden gemaakt alsmede meer aandacht wordt geschonken aan patroontekenen.

Vooral in kleinere plaatsen is het verreweg het handigst en het goedkoopst om de lessen voor alle meisjes van de school te laten verzorgen door één van de vaste onderwijzeressen. En dus stellen schoolbesturen het liefst onderwijzeressen met een handwerkakte aan.
Het verplichte vak ‘nuttige handwerken’ kan tijdens de schooltijden worden gegeven, maar ook op woensdag- of zaterdagmiddag als er geen school is. Dat laatste betekent een extra belasting voor meisjes.

Handwerken in Etersheim
In Etersheim wordt het vak volgens het lesrooster van meester Kieviet na schooltijd gegeven. Maar in Koedijk bijvoorbeeld staat het vak handwerken op het gewone lesrooster en krijgen meisjes vanaf de 2^e klas een uur minder rekenen, Nederlandse taal en geen tekenen.
De eerst bekende handwerkleerkracht in Etersheim is Gezina Kieviet, de vrouw van hoofdonderwijzer C. Joh. Kieviet. In een ‘bevelschrift’ uit 1888 staat dat Gezina over het eerste kwartaal van 1888 een bedrag van fl. 12,50 krijgt wegens haar jaarwedde als onderwijzeres in de nuttige handwerken. Wanneer Gezina Kieviet is begonnen met lesgeven is niet bekend. Het kan zijn dat ze al vanaf het begin in 1883 handwerkles geeft. Zij krijgt op 1 juli 1901 eervol ontslag. Dan vertrekt de familie Kieviet naar Zaandam. [...]

Te zien
In de tentoonstelling zijn veel handwerkjes (haak-, brei-, borduur- en naaiwerk) te zien die op school gemaakt waarbij ook veel voorbeelden van hersteltechnieken.

Bouwsels
Verder zijn te zien voorbeelden van stenen bouwdozen (zoals Bing, Anker en Profilo), houten blokkendozen en constructiedozen (Matador), bouwdozen van geperst karton en hout (Mobaco), en metalen constructiedozen (Meccano).

Welkom in de wereld van Dik Trom

In dit oude schooltje was C.Joh. Kieviet onderwijzer van 1883-1902. In de naastgelegen onderwijzerswoning (niet te bezichtigen) schreef hij zijn eerste boek over Dik Trom, een ondeugend jongetje met een hart van goud.

Het schooltje heeft - net als vroeger - maar één klaslokaal. Door de oude schoolbanken, een potkachel, nostalgische schoolborden en klompen onder de kapstok, waant u zich in vroeger tijden.

C. Joh. Kieviet In de grote boekenkast staan behalve verschillende uitgaven van Dik Trom-boeken, vele andere boeken van C.Joh. Kieviet. De collectie van het Kinderboekenmuseum bevat daarnaast kinderboeken van vóór 1940.

Naast de vaste collectie is er een steeds wisselende tentoonstelling te zien.

Kinderen mogen zich verkleden als Ot en Sien op klompen. Wie wil mag plaatsnemen in de schoolbanken en schrijven met een kroontjespen of met een griffel op een lei.

Uit het Gastenboek

(klik hier of op de afbeelding hiernaast voor de volledige tekst)

Een bezoeker vertelde hoe hij in een Japans concentratiekamp heeft leren lezen en schrijven dankzij het boek van Dik Trom.

Laatste nieuws

(2023-01-19) / Wie maakt de beste snert met bijna vergeten Dik Trom-erwten?

[NHD / Dagblad Waterland 18-01-2023]
Etersheim @ Museum _ Het Schooltje van Dik Trom bestaat tien jaar en trapt het feestjaar op zaterdag 28 januari af met een snertwedstrijd in bezoekerscentrum De Breek, even verderop.

De Dik Trom-snertwedstrijd, die van 14 tot 16 uur wordt gehouden, geldt als officiële regionale voorronde voor het landelijk kampioenschap op 17 februari in Groningen. Er wordt gekookt met de speciale Dik Trom-erwt die, net als de romanfiguur uit de boeken van Cornelis Johannes Kieviet, dik en rond is. Kweker Piet Hoekstra uit het Friese Sint Jacobiparochie heeft dit bijna uitgestorven erwtenras aan de vergetelheid onttrokken. De erwt was populair in de jaren zestig en zeventig, maar verdween daarna van het toneel. Intussen vliegt de erwt in supermarkten in het noorden en oosten van het land weer over de toonbank.

Aan de wedstrijd in Etersheim kunnen maximaal vijftien personen deelnemen. Een jury van regionale koks beoordeelt de meegebrachte pannetjes. De criteria zijn smaak, geur, kleur, consistentie (dik/dun) en de originaliteit van het recept. De soep mag zonder worst of vlees worden bereid.

Inschrijven kan komende zaterdag en zondag tussen 13 en 16 uur in Het Schooltje van Dik Trom, Etersheim 8a in Oosthuizen. Tegen betaling van 2,50 euro ontvangen de deelnemers alle benodigde informatie én een origineel potje met 400 gram gedroogde Dik Trom-erwten.
Meer informatie is verkrijgbaar via een mail naar Jetty Voermans: jettyvoermans@gmail.com.
>> Klik op foto voor vergroting.